Implantación de aplicacións de ofimática web

De MediaWiki
Ir a la navegación Ir a la búsqueda
Cloud computing
Ofimática web

Obxectivos

  • Diferenciar as aplicacións de escritorio e as aplicacións web
  • Aprender qué son as aplicacións de ofimática web
  • Coñecer posibles ventaxas e desventaxas dos diferentes tipos de aplicacións
  • Aprender exemplos de diferentes aplicaciós de ofimática web
  • Descubrir o uso básico dalgunhas das aplicacións de ofimática web
  • Coñecer qué é a nube
  • Aprender diferentes aplicacións da nube
  • Saber diferenciar os tipos de nube
  • Coñecer as características da nube pública, a nube privada e a nube híbrida
  • Aprender diferentes suites de ofimática web
  • Familiarizarse co uso das funcionalidades de ofimática web

O cloud computing: computación na nube

o cloud computing ou nube informática é unha evolución da virtualización, que facía posible emular diferentes contornas a partir dun so sistema físico. A nube suministra diferentes tipos de recursos tanto hardware coma software en función da demanda dos usuarios. O usuario dos servizos non necesita saber cómo é a infraestrutura a través da cual recibe un determinado servizo. A propia disposición do equipamiento dos servidores que proporcionan o servizo posibilita un crecemento tanto das aplicacións como das prestaciones ofrecidas.

O termo cloud computing orixinouse cando un profesor estadounidense chamado Ramnath Chellappa o definíu así no ano 1997:

“un novo paradigma na computación onde os límites da computación serán determinados por razóns económicas en lugar dos límites técnicos”.

Logo orixinal de Amazon Web Services

As grandes compañías empezaron a investigar sobre a computación na nube, e no ano 2002 aparece a primeira plataforma que posibilitaba o uso de recursos a través de Internet, AWS (Amazon Web Services), propiedade de Amazon. Posteriormente na propia nube incorporouse:

  • Amazon EC2 (Amazon Elastic Compute Cloud), servizo que proporciona capacidad de computación escalable
  • Amazon S3 (Amazon Simple Storage Service), servizo para almacenamento de obxectos.

Foron surxindo alternativas da competencia:

  • Google Cloud Platform
  • Microsoft Azure
  • Alibaba Cloud Computing

AWS proporciona diferentes tipos de tecnoloxías tanto de infraestrutura (cómputo, almacenamento e bases de datos) coma tecnologías emerxentes e aprendizaxe automático e inteligencia artificial (lagos de datos e análise e Internet de las cosas). É posible realizar unha proba da potencia de Amazon Web Services de forma gratuita 12 meses, para o que é preciso rexistrarse a través da súa web.

Acceso a administración de AWS

A plataforma ofrece diferentes tutoriais na zona de administración para poder aprender a navegar pola nube de AWS. A cantidade de servizos que ofrece Amazon e o seu posicionamiento na maioría de países fan que no momento teña o liderazgo, fronte as alternativas indicadas; nembargantes estas últimas estan experimentando un crecemento na súa cuota de mercado.

En poucas palaboras, o cloud computing pódese definir coma un servizo accesible a través de Internet no cal o usuario opta a diferentes servizos.

O custo que se ten que abonar aos proveedores depende fundamentalmente dos tipos de ferramentas, servizos ou plataforma. Podense atopar custes:

  • relativos ó número de usuarios
  • relacionados coa utilización do servizo (espazo utilizado, tiempo de encendido das máquinas, capacidade de procesamento)
  • servizos extra (procesos de asesoría, migración de datos, etc.).

Existen tecnologías open source para Cloud Computing, coma OpenNebula e Hadoop, con gran implantación no mercado. Hadoop, proyecto de Apache, es uno de los entornos más usados en Big Data; ofrece la posibilidad de realizar consultas sobre grandes cantidades de datos almacenados con un tiempo de respuesta muy ágil. Existe una relación muy estrecha entre cloud computing, Big Data y el llamado IoT (Internet of things, Internet de las cosas); no es posible el tratamiento de grandes cantidades de datos sin una infraestructura cloud.

Respecto a IoT, pode definirse coma a interconexión de dispositivos de todo tipo á Rede, desde un frigorífico hasta un sofisticado sistema de sensores de contaminación. É necesario utilizar diferentes técnicas de cloud computing para poder procesar a información xenerada polos diferentes dispositivos, dándolles valor con obxecto de tomar decisións. Por exemplo, nunha horta poderíanse contar con sensores que aumentaran ou diminuíran o caudal do rego en función de parámetros como a humidade, a temperatura ou a previsión do tempo.

O uso de cloud computing vai en aumento polas organización polas suas ventaxas, entre as que destacan a facilidade para as actualizacións, a escalabilidaed (posibilidade de ir incorporando compoñentes a medida que se precise) e a confiabilidade (posto que son sistemas de alta disponibilidade); máis e convinte ter en conta algúns dos seus inconvintes: a dependencia do proveedor, a perda del control sobre os datos almacenados, as implicacións legáis no uso de datos personáis por terceiros e a fiabilidade.

Os servicios na nube teñen que cumplir uns requisitos:

  • Pago en función de recursos consumidos
  • Solucións escalables en función das necesidades (tanto para disminuir como para aumentar recursos)
  • Ferramientas de autoservizo para o usuario
Lembra.
Na nube o usuario descoñece os detalles da infraestrucura e ademáis recibe o servizo de forma independente tanto do hardware como da plataforma do seu ordenador.

Tipos de nubes

O [https://www.nist.gov/ National Institute of Standards and Technology (NIST) define o cloud computing coma:

"Modelo que permite el acceso ubicuo, práctico y bajo demanda, a través de la Red, a un pool común de recursos configurables de computación (redes, servidores, almacenamento, aplicaciones, servicios, etc.) que pueden ser rápidamente puestos a disposición del usuario sin necesidad de una gran complejidad en la gestión con el proveedor del servicio".

O usuario non precisa saber saber cómo é a infraestrutura a través da cal recibe un determinado servizo. Unha clasificación en función do tipo de servizo:

Tipo de infraestrutura Definición Exemplos
SaaS (software as service) Programas creados para ser accedidos en forma de prestación a través del protocolo http Xestores de correo electrónico, Suites ofimática Web
PaaS (platform as service) Servizos integrados dentro dunha plataforma que permiten desarrollar programas Google Engine ou Heroku
IaaS (infrastructure as service) Recursos informáticos virtuales accesibles a través de la Red sin necesidad de tener instaladas máquinas físicas Amazon Web Services ou Microsoft Azure
Clasificación por tipo de infraestrutura

Normalmente, no modelo SaaS os usuarios utilizan as aplicacións a través de clientes web ou aplicaciones para dispositivos móbiles. Así a ventaxa é que a responsabilidade das actualizacións será do proveedor. Ademáis do correo electrónico ou das solucións de ofimática web, existen todo tipo de aplicacións que seguen este modelo, coma as aplicacións de tipo CRM ou ERP.

Os ERP (Enterprise Resource Planning ou sistemas de planificación de recursos empresariais) permiten optimizar os procesos relacionados con producción, loxística, inventario, distribución, facturas e contabilidade das empresas. Algúns exemplos de ERP que se poden contratar segundo modelo SaaS son Odoo ou WorkDay.

Os sistemas CRM (Customer Relationship Management ou xestión de relacións co cliente) permiten centralizar toda a información dos clientes dunha empresa. Algunhas destas plataformas son Salesforce, Civicrm ou Dollibar.

Outras aplicacións que se ofrecen en modo SaaS son:

WebEx
aplicaciones para videoconferencias e reunións en liña
GitHub
Repositorio para desenvolvemento software (código fonte e documentación) mediante o uso dun sistema de control de versións distribuido (Git)
Shopify Plus
Plataforma de comercio electrónico que permite crear unha tenda en liña.
SurveyMonkey
Plataforma de enquisas
Zoom
ferramientas de comunicación coma chat, reunións ou videoconferencias.

No modelo PaaS el usuario pode facendo uso das diferentes ferramentas suministradas polo proveedor de servizos, configurar o entorno de execución e crear aplicacións.

Na plataforma virtualizada atopanse ferramentas tan diversas coma sistemas xestores de bases de datos, sistemas operativos, ferramentas de testeo ou de desenvolvemento; ofreciendo incluso bloques prediseñados de códigos que facilitan aos desenvolvedores crear programas en corto espazo de tempo. Algúns exemplos son:

  • SAP Cloud
  • Microsoft Azure
  • Zoho Creator

Respecto a IaaS (infraestructura como servicio), é o que ofrece o servizo máis básico, xa que proporciona unha infraestrutura sobre a que se despliegan, gracias á virtualización, diferentes recursos e aplicacións. Existen solucións Open Source_

Modelos de nubes

Distintas nubes

En función de la ubicación de los servidores, modelos de despliegue, que nos proporcionan los servicios, podemos encontrar modelos de nube:

Nube pública
los centros de datos de los proveedores almacenan tanto los datos como los servicios que le dan a los clientes y, por tanto, son responsables de su conservación y buen funcionamiento
Nube privada
tanto los servicios como los datos permanecen en la infraestructura que tenga el cliente
Nube híbrida
mezcla de las dos nubes anteriores. Existen clientes que necesitan conservar sus datos en sus propias infraestructuras pero, por otra parte tienen la necesidad de utilizar servicios de cloud computing de un proveedor externo

El uso de un tipo u otro de modelo de nube dependerá de aspectos como la seguridad. Hay determinados datos que no es posible llevar a la nube pública. Se tiende a utilizar los llamados entornos multicloud, de forma que se utiliza más de un proveedor de servicios de nube pública, además de usar una infraestructura local y de nube privada. De esta forma, se reduce la dependencia de un proveedor y se obtienen otras ventajas, como soluciones más equilibradas respecto a las necesidades de la empresa, ahorro de tiempo y costes, así como la posibilidad de cumplir con mayor facilidad ciertas normas sobre la utilización de los datos.

O edge computing

Outra tendencia futura é o edge computing, arquitectura distribuida que realiza o procesamento cerca da fonte de datos ou da ubicación física do usuario para intentar disminuir tanto o procesamento de información coma a latencia.

Edge computing intenta que a carga de traballo sexa diversificada e aproveitar características das nubes privadas e públicas, tendo así as seguintes ventaxas:

  • Toma de decisións máis rápida ó realizarse o procesamiento da información en local: implica que pode utilizarse Big Data e ademáis posibilita outras melloras
  • redúcense os volumes de datos que deben moverse
  • o conseguinte tráfico
  • e a distancia que deben viaxar os datos
  • proporcionando unha latencia máis baixa
  • e reducindo os custos de transmisión
  • acadándose maior eficiencia no procesamento.
  • e disminúíndo o risco de ataque a datos confidenciais

Existen proveedores que proporcionan solucións de edge:

Ambas comparten a filosofía de acercar aos chamados edge devices; dispositivos como caixeiros automáticos ou cámaras inteligentes que xeneran datos no borde da Rede e dispoñen de conectividad, a capacidade de cómputo e administración.

Na seguiente imaxe é posible apreciar a arquitectura de edge computing:

O uso de edge computing vai en aumento, xa que cada vez máis empresas usan este tipo de computación aproveitando o alto valor dos seus datos, aliviando a carga de procesamento no cloud e a latencia.

Entre as diferentes aplicacións:

  • aplicacións en tempo real, coma os algoritmos de recoñecemento facial
  • os xogos na nube, onde algúns aspectos dun xoego poderían executarse na nube mentres que o video renderizado transfírese a clientes livianos que se executan en dispositivos coma teléfonos móbiles, gafas de realidade virtual, etc.
  • automóviles conectados e autónomos
  • cidades intelixentes
  • Industria 4.0 (industria intelixente)
  • domótica

Introdución as aplicacións de ofimática web

A aparición do Cloud Computing (computación na nube) supuxo un cambio no xeito de traballar de usuarios e organizacións. Estas novas ferramentas caracterízanse por almcacenar datos do usuario en internet no canto do xeito clásico de usar almacenamento local. Porén, o único requisito será contar cun navegador ou aplicación móvil e acceso a internet para acceder ó servizo/datos.

Nese modelo clásico, unha persona creaba ou modificaba os seus documentos e os almacenaba; e se quería utilizar outro equipo ou compartir eses documentos, tiña que levalos (mediante impresión en papel, copia en diskette/cd/dvd/usb, transferencia mediante protocolo de rede coma ftp ou carpetas compartidas en rede, etc.). Esa última posibilidad de compartir en rede xa facilitaba que o almacenamento dos documentos estivera centralizado; mais non solucionaba de xeito sinxelo situacións que si contemplan as aplicacións de ofimática web coma o traballo colaborativo, a posibilidade de compartir máis alá da oficina/equipo do usuario, ou o acceso e uso de documentación mediante dispositivos móbiles.

Cando se posibilita que os traballadores utilicen os seus propios dispositivos, estratexia coñecida coma Bring Your Own Device (BYOD, trae o teu propio dispositivo), procúrase que o acceso a Internet destes dispositivos garanta o acceso aos documentos de traballo; mais non é unha tarefa sinxela en termos de manter a seguridade e facilitar o soporte os usuarios.

O software de oficina propietario máis utilizado é Microsoft üffice (existindo solucións de software libre de gran calidade coma OpenOffice ou LibreOffice). Novamente, traballar con documentos de Office requiría ter instalado ese software nos equipos (cunhas costosas licencias). Microsoft tamén observou as posibilidades da computación na nube e desenvolveu aplicacións SaaS capaces de crear e modificar documentos online, no que na actualidade empaqueta coa denominación Office365.

Estas ferramentas cubren as prestacións das de ofimática clásicas (procesador de textos, follas de cálculo, software de presentacións, axenda...) e inclúen outras relacionadas cos servizos fundamentais na nube coma a integración co correo electrónico, calendario, centralización de contactos, espazo de almacenamento de ficheiros, chat, videoconferencia, etc.

Coa pandemia da Covid-19 víu asociado un aumento do teletraballo, e asociado a isto, tamén un auxe considerable no uso das aplicacións de ofimática web; aumentando o número de usuarios e a oferta de aplicacións.

Características

A utilización das aplicacións da nube por parte dos usuarios (en parte pola proliferación de dispositivos móbiles con acceso ubicuo a rede) propiciou un cambio na utilización das clásicas herramientas ofimáticas. Por un lado, cada vez é máis necesario poder traballar de xeito colaborativo e en tempo real; e xa non se precisa ter un ordenador cun sistema operativo determinado e un software preinstalado, sendo suficiente contar cun navegador e conexión a Internet. As ferramentas tamén se expanden coa inclusión de correo, axenda, chat ou videoconferencia.

Todo isto posibilitado por unha sociedade cada vez máis conectada. (no 2021 en España, o 93,9 % da poboación de 16 a 74 años utilizou internet, segundo o Instituto Nacional de Estadística). Hai pois máis accesibilidade a internet en puntos remotos, e unha menor fenda dixital pola alfabetización tecolóxica da poboación.

Asociada vai unha crecente necesidade de dispor de información (e poder modificala) desde calquera ubicación o que xeneralizou o uso de ferramentas ofimáticas online accesible desde calquer dispositivo. Estas aplicacións de ofimáticas web (moitas delas grautitas) caracterizanse por:

  • Almacenaxe automático dos documentos (e con maiores garantías de integridade e disponibilidade)
  • Posibilidade de editar de forma simultánea documentos
  • Non utilizan espazo de almacenamento local
  • Posibilidad de publicar documentos accesibles en Internet
  • Elevada integración co correo electrónico, axenda e outras aplicacións externas, e con outros servizos da nube
  • Interfaz de usuario simple
  • Multiplataforma (xa que so dependen do navegador).
  • Perdurabilidade no tempo dos datos con facilidades de indexación e busca por metadatos
  • Control de cambios e seguridade dos datos

Ventaxas e inconvintes

Coma ventaxas, por correr directamente no navegador:

  • Non precisan instalación (aínda que sí moitas requiren rexistro)
  • Non precisan de actualización (unicamente co tempo do propio navegador)
  • Son multiplaforma
  • Mínimos requerimentos de almacenamento (adoitan incluir espazona na nube)
  • Centralización dos documentos con acceso instantáneo
  • Facilidade para o traballo colaborativo
  • Maior seguridade en termos de integridade, disponibilidade e control de accesos
  • Posible aforro en licenzas
  • Manteñen as prestacións habituáis dos programas ofimáticos de escritorio

Pero tamén por cómo funcionan, teñen estes inconvintes:

  • posible menor potencia (menos funcionalidades e rendemento que as aplicacións instaladas en local)
  • require aprendizaxe para os usuarios por cambiar de ferramentas/paradigma
  • perda de control sobre os datos por no se almacenar no disco duro local, se non en sitios remotos; isto pode ter tamén implicacións no tocante á protección de datos
  • dependencia na seguridade e confidencialidade do provedor de servizo
  • dependencia da conexión a Internet, que debe ser rápida, segura e fiable para que non se perda posibilidade (aínda que habitualmente exista opción de traballar temporalmente de forma offline
  • posibles implicacións legáis no tratamento de datos
  • posibles dificultades no futuro en termos de migracións e compatibilidade

Algunhas alternativas para a xestión de documentos poden ser o uso de solucións de xestión documental coma Sharepoint (de Microsoft) ou Alfresco (sofware libre).

Tipos de aplicacións

Hai gran diversidade de programas ofimáticos. Unha posible clasificación:

  • Procesadores de texto: visualización, creación e edición de textos.
  • Follas de cálculo: aplicación de cálculos mediante fórmulas a diferentes volúmenes de datos
  • Presentacións: presentación de información mediante diapositivas
  • Bases de datos: explotación de coleccións de datos almacenados que poden estar asociados mediante diferentes tipos de relacións
  • Xestión contable/finanzas: optimización de tarefas realizadas coas finanzas e a contabilidade
  • Audio e vídeo: edición e montaxe tanto de audio coma vídeo
  • Clientes de correo electrónico: lectura, almacenamento, administración e resposta de correos electrónicos
  • Axendas/organizadores personais: administración do tempo asignado a reunións, tarefas e eventos

Integración de aplicacións heteroxéneas

A integración de aplicacións fai referencia á posibilidade de conectar información procedente de diferentes programas. As aplicacións web están pensadas para ser utilizadas a través dun navegador e adoitan ter menos funcionalidades que as aplicacións de escritorio. Coas aplicacións SSB (site specific browser) é posible integrar as aplicacións web de forma centralizada para que o seu comportamento sexa prácticamente idéntico ó dos programas de escritorio.

Acceso directo

Cómo crear un acceso directo a unha aplicación web

No navegador Chrome, a través dunhas lapelas é posible crear un SSB do navegador; cando o SSB é a unha aplicación Google o denomina accesos directos de aplicación. A partir dese momento a aplicación podrá ser accedida a través da barra de tarefas, o menú inicio e o escritorio, simplemente seleccionando a aplicación desexada; e a través da opción Herramientas seleccionar la opción Añadir al escritorio.

Unha vez creado o acceso directo irase directamente á páxina desexada e non estará visible nin a barra de navegación nin a barra de enderezos. Se facemos clic no acceso directo a Google Keep poderemos acceder á aplicación web como se se tratase dunha aplicación de escritorio.

Aplicacións no navegador web

Instalando extensión de Chrome

É posible tamén incluir aplicacións no navegador web.

No caso de Google temos a Chrome Web Store, para Chrome/Chromium ou Google Play para Android.

Para engadir unha aplicación, extensións ou temas visuais para o navegador desde Chrome Web Store:

  1. Seleccionar a aplicación que se desexa engadir
  2. Facer clic en Añadir a Chrome

Sistemas operativos web

Coñecidos coma WebOS permítennos o acceso a un escritorio virtual desde calquera ubicación; a través dun navegador emúlanse tanto as aplicacións coma o entorno gráfico dun sistema operativo. Algúns exemplos de WebOS son:

Ferramentas

Ofimática web con ferramentas de Google

Ferramentas de Google Docs

Existen diferentes plans que ofrecen distintas funcionalidades extra e maior capacidade de almacenamento.

Ferramentas colaborativas de Google

Podemos destacar estas ferramentas:

Drive
Plataforma de almacenamento personal na nube e uso compartido de ficheiros. Tes acceso ó titorial.
Docs
Procesador de texto en liña. Tes acceso ó titorial.
Sheets
Folla de cálculo en liña. Tes acceso ó titorial.
Slides
Presentacións en liña. Tes acceso o titorial.
Keep
Organización da información personal a través dun ficheiro de notas. Tes acceso ó titorial
Sites
Creación de páxinas web. Tes acceso ó titorial
Forms
Administración de formularios e enquisas. Tes acceso ó titorial.
Calendar
Axenda e calendario electrónico. Tes acceso ó titorial
Meet
Servizo de reunións e videochamadas. Tes acceso ó titorial.
Jamboard

É unha pizarra dixital colaborativa. Tes acceso ó titorial.

Ofimática web con ferramentas de Microsoft

Información comercial de Microsoft Office
Produtos de Microsoft 365

Microsoft ofrece as ferramentas clásicas da súa suite Office para uso web, con almacenamento en OneDrive.

E engade outras coma:

  • Forms, para recopilar datos
  • Skype, para videoconferencia
  • Sway, para deseños

Sway (evolución do Powerpoint) é segundo Microsoft:

Sway es una aplicación de narración digital para el trabajo, la escuela y el hogar que permite crear y compartir fácil y rápidamente informes, presentaciones, historias

Na súa web explican a diferencia entre as súas solucións:

Office 2021 se vende como una compra de pago único, lo que significa que haces un único pago inicial para obtener aplicaciones de Office para un ordenador. La versión de pago único está disponible para PC y para Mac. Sin embargo, al no disponer de opciones de actualización, si quieres actualizar a la siguiente versión principal, tendrás que pagar su precio íntegro.


Microsoft 365 es una suscripción que incluye las funcionalidades más colaborativas y actualizadas, todo en una experiencia perfectamente integrada. Microsoft 365 incluye las aplicaciones de escritorio de Office que ya conoces, como Word, PowerPoint y Excel. También obtienes almacenamiento online adicional y funcionalidades conectadas a la nube que te permiten colaborar en archivos en tiempo real. Con una suscripción, siempre dispones de las últimas funcionalidades, revisiones y actualizaciones de seguridad, además de soporte técnico continuo sin coste adicional. Puedes elegir entre una suscripción mensual o anual. El plan Microsoft 365 Familia te permite compartir la suscripción con hasta un máximo de 6 personas y usar tus aplicaciones en varios PC, Mac, tabletas y teléfonos.

Ofimática web con Zoho

Zoho

Zoho ofrece:

Outras

Prezi

Prezi é unha aplicación baseada no modelo SaaS que permite xenerar presentacións moi dinámicas e diferentes ás convencionais. Usa unha interfaz gráfica con ferramenta de zoom para poder enfocar a atención dos oíntes hacia os elementos da presentación e dispón da libertade de non seguir unha secuencia de diapositivas para poder presentar a información. Require rexistro e ten versión gratuítas e de pago.

Outras solucións similares a Prezi:

  • Emaze, bastante sinxelo de usar e con funcionalidades similares
  • Canva, para creación de deseños profesionáis

Dropbox

Diferencias de dropbox

Dropbox é outra alternativa para almacenar e compartir ficheiros. O seu funcionamento non é puro na nube: tráballase sobre un cartafol, no que os seus contidos estarán sincronizados coa nube. Cando facemos un cambio e o gardamos, a sincronización actívase manténdose así sempre a información actualizada. E así tamén faise posible manter un maior control dos datos.

Integración de Dropbox con outras ferramentas

A ferramenta tamén posibilita o seu uso integrado con outras aplicacións web aumentando así as súas capacidades. Outra facilidade interesante é a posibilidade de asinar un documento en liña.

Na súa versión gratuíta ofrece 2 Gbs de almacenamento, pero hai plans de pagos acordes as necesidades.

Trello

Logo de Trello

Trello é un software de administración de proxectos con interfaz web e con cliente para iOS e Android.

Empregando o sistema kanban, para o rexistro de actividades con tarxetas virtuais organiza tarefas permitindo:

  • agregar listas
  • achegar ficheiros
  • etiquetar eventos
  • agregar comentarios
  • compartir taboleiros.

Porén, Trello é un tablón virtual no que se poden colgar ideas, tarefas, imáxenes ou enlaces, sendo moi versátil e fácil de usar.

Tarefas

Ampliación

Referencias